Streszczenie
Miejsce sportu w procesie rehabilitacji osób niepełnosprawnych fizycznie zmieniało się na przestrzeni
lat. Początkowo sport służył przede wszystkim usprawnianiu funkcjonalnemu osób ze schorzeniami narządu
ruchu. Później rozwinął się sport wyczynowy osób niepełnosprawnych, a w jego obszarze sport
paraolimpijski, w ramach którego rywalizują najwybitniejsi na świecie sportowcy niepełnosprawni fizycznie.
Sport wyczynowy stanowi obecnie najpełniej ukształtowaną, pod względem formalnym (związki
sportowe, kalendarz zawodów, przepisy gry itp.), formę aktywności fizycznej podejmowanej przez osoby
niepełnosprawne fizycznie. Rozwój specjalistycznego sprzętu sportowego umożliwił także rozwój aktywności
sportowej w formie rekreacyjnej, dzięki czemu coraz więcej osób niepełnosprawnych może
aktywnie spędzać czas wolny zarówno w sezonie letnim, jak i zimowym. Współcześnie wszystkie powyższe
formy sportu osób niepełnosprawnych rozwijają się w ramach ruchu określanego jako adaptowana
aktywność fizyczna, która wyrosła na gruncie wielowiekowej tradycji i doświadczeń związanych z wykorzystywaniem
ruchu jako środka wspomagającego i doskonalącego rozwój człowieka. W niniejszym
opracowaniu podjęto próbę charakterystyki i usystematyzowania wyżej wspomnianych zagadnień w odniesieniu
do krajowych warunków rehabilitacji i sportu osób niepełnosprawnych fizycznie.
Słowa kluczowe: osoby niepełnosprawne fizycznie, rehabilitacja, sport wyczynowy, adaptowana aktywność
fizyczna, sport adaptowany, sport rekreacyjny
The value of sport in the rehabilitation of persons with physical disabilities
Summary
The value of sport in the rehabilitation of persons with physical disabilities has been changing over the
years. Initially, sport played a role mainly in functional improvement of persons with musculoskeletal disorders.
Then, a competitive sport for persons with disabilities has developed, including the Paralympic
one in which the most outstanding athletes with physical disabilities in the world can compete with each
other. Competitive sport, by formal (sports associations, event calendar, game rules, etc.), is now the
most fully formed form of physical activity performed by persons with physical disabilities. The development
of specialized sports equipment has also enabled the development of sport in the form of recreation,
so that more and more people with disabilities can actively spend their free time, both in summer
and winter. Today, all these forms of sport for persons with disabilities develop in the movement known
as adapted physical activity, which has grown on the basis of centuries of tradition and experience with
the use of movement as a means to support and improve human development. In the paper, an attempt
was made to provide characterization and systematization of the above-mentioned issues in relation to
national rehabilitation conditions and sport for persons with physical disabilities.
Key words: persons with physical disabilities, rehabilitation, competitive sport, adapted physical activity,
adapted sport, recreational sport