Sukces niejedno ma imię. Samoświadomość indywidualna i społeczna aktywnych kobiet z niepełnosprawnością
Streszczenie
Praca opisuje sytuację życiową aktywnych na różnych polach kobiet z niepełnosprawnością. Najważniejsze pytania badawcze dotyczyły wpływu otoczenia (zarówno tego najbliższego, jak i społecznego) na ich funkcjonowanie, m.in. w zakresie udzielanego wsparcia, postrzegania swojego miejsca i roli w społeczeństwie oraz niepełnosprawności jako czynnika determinującego życiową aktywność. Ważnym aspektem było również rozumienie przez respondentki pojęcia „sukces” oraz ocena stopnia jego osiągnięcia. Materiał badawczy obejmował 13 wywiadów, które scharakteryzować można jako jakościowe, swobodne i częściowo skategoryzowane. Zastosowane metody analizy materiału badawczego to: inwentarz JA-MY-ONI, analiza metafor oraz metoda opisowo-ilustracyjna.
Otrzymane wyniki potwierdziły większość tez zawartych w literaturze przedmiotu dotyczących sytuacji osób z niepełnosprawnością, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji kobiet – w społeczeństwie wciąż funkcjonuje wiele stereotypów dotyczących osób z niepełnosprawnością, a zwłaszcza kobiet, przedstawiających je między innymi jako jednostki mało aktywne, niekompetentne, samotne, wymagające pomocy. Nie należy jednak skupiać się jedynie na kwestiach ograniczeń, marginalizacji, czy wykluczenia. Jak pokazały przeprowadzone badania, niepełnosprawność fizyczna nie musi zamykać drogi do samorealizacji – ważniejsze niż sprawność fizyczna są możliwości intelektualne danej osoby. Zaś kluczowym elementem dla osiągnięcia celu jest własne zaangażowanie. Jeśli dodatkowo możliwe jest uzyskanie wsparcia „z zewnątrz”, to prawdopodobieństwo pokonania przeszkód stojących na drodze do szeroko rozumianego sukcesu staje się bardzo duże.
Słowa kluczowe: kobieta, niepełnosprawność, sukces, aktywność, społeczeństwo
Success Has Many Names. Self- and Social-Awareness of Active Women with Disability
Summary
The paper describes the life situation of disabled women active in various spheres of life. The most important research question considered the influence of the environment (be it the family or the society as a whole) on their functioning, including the support they receive, the perception of their role in the society and of their disability, as a factor determining their activity. An important aspect was also their perception of the idea of success, and to what extent they consider themselves to have achieved such. The research material included thirteen interviews, which could be characterised as quality, casual and partially categorised. The methods of research-material analysis applied are: ME-US-THEM inventory, metaphor analysis and the descriptive-illustrative method.
The results cofirmed most of the theses included in the literature on the situation of the disabled, with a main focus on the situation of women – there are still numerous stereotypes considering the disabled, especially women. Those stereotypes present them as inactive, incompetent, lonely, and in need of help. The restrictions, marginalisation, and exclusion should not be, however, the only areas of focus. As the research has proved, physical disability does not necessarily make it impossible to achieve personal fulfillment; the intellectual endowments are in this aspect more significant than physical ability. The key to goal-achievement is self-engagement. With additional external support the probability of successfully combating the obstacles on the road to widely-perceived success rises sugnificantly.
Keywords: woman, disability, success, activity, society