Kwartalnik Niepełnosprawność - zagadnienia, problemy rozwiązania

Multisensoryczne przestrzenie publiczne. Zasady i wytyczne dla tworzenia miejskich placów zabaw, ogrodów sensorycznych i parków doświadczeń w kontekście projektowania dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością wzroku

Streszczenie

Liczba osób z niepełnosprawnością systematycznie wzrasta – szacuje się, że na świe­cie problem ten dotyczy około miliarda osób1, a w Polsce około 7,7 miliona ludzi2. Osoby z niepełnosprawnością wzroku, z uwagi na specyfikę swoich ograniczeń, sta­nowią grupę często dyskryminowaną, zarówno pod względem dostępu do edukacji i pracy, jak również z uwagi na możliwość korzystania z przystosowanych do ich po­trzeb obiektów i przestrzeni, w tym także przestrzeni publicznych oraz przestrzeni rekreacji i edukacji.

Dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością wzroku podstawowym problemem jest zapewnienie wszechstronnego rozwoju w każdym z kluczowych aspektów. Współ­czesna tyflopedagogika w większości przypadków realizuje ogólnorozwojowy pro­gram przystosowania i pełnej socjalizacji w środowisku osób widzących, jednak obok tyflopedagogiki i tyflorehabilitacji można wskazać również szereg rozwiązań przestrzennych, przyczyniających się do zwiększenia samodzielności i podniesienia jakości funkcjonowania w środowisku miejskim osób niewidomych i słabowidzą­cych. Za szczególnie istotne uważane są zaprojektowane i wykonane w odpowiedni sposób miejskie przestrzenie publiczne, w tym także przestrzenie edukacji i rekre­acji: place zabaw, ogrody sensoryczne i parki doświadczeń.

Celem niniejszej pracy jest określenie bezpośrednich powiązań pomiędzy układem przestrzennym a jego wpływem na ogólną jakość życia, a w szczególności rehabili­tację i codzienne funkcjonowanie dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością wzro­ku, a także – przedstawienie głównych wytycznych i aktualnie wiodących tendencji w projektowaniu szczególnego rodzaju miejskich przestrzeni publicznych, jakimi są multisensoryczne otwarte strefy nauki i rekreacji.

Słowa kluczowe: projektowanie uniwersalne, projektowanie dla wszystkich, do­stępność, multisensoryczne przestrzenie publiczne, ogrody sensoryczne, place zabaw

Principles and Guidelines for Establishing of Urban Playgrounds, Sensory Gardens and Open Air Science Museums in the Framework of Design for Children and Youth with Visual Impairment

Summary

The number of people with disabilities is systematically increasing – it is estimated that issue affects 1 billion people worldwidely3 and almost 7.7 million people in Po­land4. Persons with visual impairment, due to special character of their handicap, represent regularly discriminated group. This conjuncture occur both in case of ac­cess to education and work, as well as in communal areas, when the possibility of using objects, buildings and spaces adapted to their needs is necessary.

For children and youth with visual impairments, the basic problem is to ensure com­prehensive development. Contemporary tyflopedagogy, in the majority, implements a general development program for adapting them to society of sighted people. How­ever, apart from typhlopeagogy and typhlorehabilitation, there are also a number of spatial solutions that can significantly contribute to the increase of independence and improve the quality of living in the urban environment. Suitably designed and realized public spaces, including the spaces of education and recreation (playgrounds, sensory gardens and science parks), are considered to be particularly important.

The aim of thesis is to state the direct links between the spatial system and its im­pact on the overall quality of life, and in particular the rehabilitation and everyday functioning of children and youth with visual disabilities as well as to recognition transformations and current leading trends in designing a special type of urban pub­lic spaces, such as multi-sensory open areas of science and recreation.

Keywords: universal design, design for all, accessibility, multisensory public spaces, sensory gardens, playgrounds