Streszczenie
W opinii wielu środowisk, mających wymierny wpływ na kształt szeroko rozumianej rehabilitacji
osób niepełnosprawnych, Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania Niepełnosprawności
i Zdrowia daje ogromną szansę na stworzenie ujednoliconego, przejrzystego dla wszystkich
i, co najistotniejsze, efektywnego programu aktywizacji społecznej i zawodowej tej grupy osób.
Hierarchiczna struktura kategorii ICF oraz pojemność systemu pojęciowego pozwalają na pełny
opis trudności funkcjonalnych, wraz z uwzględnieniem wpływu środowiska, w jakim egzystuje dana
osoba, na jakość funkcjonowania psychospołecznego. Dzięki temu cały proces wsparcia, razem
z wszelkimi podejmowanymi działaniami, oparty jest na szczegółowej diagnozie oraz zakłada możliwość
cząstkowej ewaluacji osiąganych wyników na kolejnych etapach pracy z beneficjentem, dając
szansę na weryfikację przyjętych celów i założeń, a także metod pracy.
Wnioski płynące z realizacji przez Fundację Aktywnej Rehabilitacji projektu „Kompleksowa aktywizacja
społeczna i zawodowa osób poruszających się na wózku inwalidzkim” pozwalają na postawienie
tezy mówiącej, że obecne rozwiązania w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej
postrzegane są przez samych beneficjentów z perspektywy przedmiotowej, a więc jako zewnętrzne
i nieuwzględniające licznych, indywidualnych uwarunkowań. ICF pozwala natomiast na wprowadzenie
do programu aktywizacji perspektywy podmiotowej już na początku procesu wsparcia, gdy
gromadzone są informacje diagnostyczne, wyznaczające sfery przyszłej pracy z osobą niepełnosprawną.
Pozytywną i niosącą niezwykłą wartość na przyszłość konsekwencją stosowania ICF
jest włączenie do programu aktywizacji działań usprawniających, nauki umiejętności pozwalających
na samodzielne funkcjonowanie w życiu codziennym, działalności edukacyjnej oraz kształtowania
społecznego i fizycznego środowiska osoby niepełnosprawnej. Zanika zatem skłonność do bezwzględnego
wdrożenia osoby chorej do pełnienia dawnych ról społecznych na rzecz szukania rozwiązań
indywidualnych, personalnie dobranych metod pracy i przekazywanych treści.
Słowa kluczowe: Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia, aktywna
rehabilitacja, kompetencje funkcjonalne, czynniki środowiskowe
The use of the ICF as a tool for the diagnosis, planning and evaluation in the program of the
social and professional activisation of people with physical disabilities
Summary
In the view of many communities having a measurable impact on the form of the widely defined rehabilitation
of the disabled, the International Classification of Functioning, Disability and Health offers a
great opportunity to create a unified, clear to all, and most importantly, an effective program of social
and professional activisation of this group of people. The hierarchical structure of the ICF categories,
as well as the capacity of the conceptual system enables a full description of the functional difficulties
caused by the disability, including the impact of the environment in which a person exists on the
quality of psychosocial functioning. Hence, the support process, including any actions beeing taken, is
based on the detailed, and thus accurate diagnosis, and it assumes the possibility of partial evaluation
of the results achieved, at subsequent stages of the work with beneficiary, giving a chance to verify
the established goals and assumptions, as well as methods of work.
Conclusions coming from the project implemented by FAR „Comprehensive social and vocational
activisation of persons moving in a wheelchair” enable us to put the thesis forward that the nowadays
exiting solutions in the field of social and vocational rehabilitation are perceived by the beneficiaries
with the prospect in question, so as the outside ones, ignoring numerous individual factors. ICF allows
incorporation to the activisation program the prospect in question, already at the beginning of
the process of support, while diagnostic information is beeing collected, defining areas of future work
with a disabled person. A positive and of remarkable value for the future consequence of the application
of the ICF is incorporation to the activisation programme the improvements and teaching skills
enabling people to function independently in everyday life, educational activities, as well as forming
the social and physical environment of a disabled person. Therefore, there is a disappearing tendency
to the ruthless habituation of a sick person to performing former social roles on seeking individual
solutions, personally selected methods of the work and provided matters.
Keywords: International Classification of Functioning, Disability and Health, active rehabilitation,
functional competence, environmetal factors