Ewolucja sposobów rozumienia pojęcia niepełnosprawności
Streszczenie
Artykuł jest próbą analizy historycznych sposobów ujmowania niepełnosprawności jako pewnego zjawiska społeczno-prawnego, ze szczególnym uwzględnieniem ich ewolucji oraz specyfiki przeważającego obecnie biopsychospołecznego modelu niepełnosprawności. Artykuł wykorzystuje terminologię opracowaną przez Thomasa Kuhna, by możliwie najprecyzyjniej ująć następujące po sobie paradygmaty niepełnosprawności. Przedstawione zostały kolejno:
• model charytatywny niepełnosprawności;
• model medyczny niepełnosprawności;
• model społeczny niepełnosprawności;
• model biopsychospołeczny niepełnosprawności.
Wskazano przy tym na ich społeczne, filozoficzne oraz prawne uwar unkowania.
Słowa kluczowe: osoba niepełnosprawna, paradygmat, biopsychospołeczny model niepełnosprawności, Thomas Kuhn, ewolucja
Evolution of Ways of Disability Recognition
Summary
The article is an attempt at a historical analysis of ways of disability recognition as a certain socio-legal phenomenon, with particular emphasis on their evolution and the specifics of the prevailing biopsychosocial model of disability. The article uses terminologies developed by Thomas Kuhn to conceive the paradigms of disability as precisely as possible. They were presented in tur n:
• charity model of disability;
• medical model of disability;
• social model of disability;
• biopsychosocial model of disability.
At the same time, social, philosophical and legal conditions of this models were shown.
Keywords: disabled person, paradigm, biopsychosocial model, Thomas Kuhn, evolution